Nöbetçi Eczaneler
İsrail’in dün Doha’yı hedef alan ani füze saldırısında öldürmeye çalıştığı Hamas’ın üst düzey yetkililerinin hala hayatta olup olmadığı sorusu belirsizliğini koruyor. Ancak, ABD’nin arabuluculuk yaptığı ve onların görüşmek üzere toplandığı anlaşma neredeyse kesinlikle sona erdi. Bu konudaki diplomatik hesaplamalar ise karmaşık görünmüyor.
ABD’nin eski Katar Büyükelçisi Dana Shell Smith, “Taraflardan biri diğerinin müzakere ekibini bombaladığında, ilerlemek için bir yol görmek zordur” diyor. Yıllardır ABD’nin talebi üzerine Hamas’ın siyasi liderlerine ev sahipliği yapan ve yaklaşık iki yıldır süren savaşı sona erdirmek için devam eden müzakerelerde hayati bir arabulucu rolü üstlenen küçük Körfez devleti Katar, İsrail’in saldırısını kınamasında alışılmadık bir öfke gösterdi.
Barış görüşmeleri devam etse bile, İsrail’in kendi egemen topraklarına yaptığı füze saldırısından sonra Katar’ın arabuluculuk rolü oynaması pek olası görünmüyor. Smith, “Bu, bölgesel istikrar için korkunç, ABD’nin çıkarları için korkunç ve her şeyden önce Gazze’de Hamas’ın elinde kalan rehineler için korkunç” diyor.
Samimi değerlendirmeler yapmak için isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan İsrailli yetkililer de bu konuda hemfikir. Bu yetkililer, rehinelerin yakın zamanda serbest bırakılmasını neredeyse imkansız hale getiren bu operasyonun stratejik bir fayda sağlamadığını düşünüyorlar. Her ne kadar hiçbiri öldürülmüş olabilecek İran destekli terör grubu üyeleri için yas tutmasa da, üst düzey bir İsrailli yetkiliye göre Başbakan Binyamin Netanyahu, Hamas liderleri planlandığı gibi öldürülmezse bu operasyonun siyasi bedelini ödeyebilir.
Eski bir Mossad subayı, birçok İsrailli güvenlik uzmanının ve şüphesiz savaşın bitmesini arzulayan ancak Hamas’la kalıcı bir barışın nasıl sağlanacağından emin olmayan birçok yorgun İsrail vatandaşının hislerini şu sözlerle özetliyor: “Bombardımanın belirli hedefleri kötüdür ve dünya onlarsız daha iyi bir yerdir. Ama zamanlaması siyasidir ve aptalcadır.”
Gazze’deki rehinelerin —yaşayan veya ölü— aileleri, sadece birkaç gün önce müzakerelerin meyve verebileceği bir zamanda Netanyahu’nun neden bu radikal adımı attığını merak etmeye devam edecek. Hamas liderleri, Başkan Donald Trump’ın rehinelerin serbest bırakılmasını öngören son önerisini görüşmek üzere Doha’da bir araya gelmişti. Hamas tarafından rehin tutulan ABD-İsrail vatandaşı Itay Chen’in babası Rubi Chen, “Başkan’ın kendisi müzakere ettiğini söylerken neden bunu yapsınlar ki?” diye sordu. “Başbakan, rehinelerle Rus ruleti oynuyor.” (İsrail makamları, Itay’ın 7 Ekim’de Gazze sınırı yakınında sivilleri savunurken öldürüldüğünü ve cesedinin Hamas tarafından tutulduğunu belirlemiştir.)
Resmi olarak Katar hükümeti, İsrail ile Hamas arasındaki arabuluculuk rolünden vazgeçmedi. Ancak Başbakan Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani, hükümetinin İsrail’i güvenilir bir ortak olarak göremeyeceği konusunda hiçbir şüpheye yer bırakmadı.
Gazetecilere verdiği brifingde, “Bölgesel istikrar, yoğun diplomasi ve diplomatik çalışmalar olmadan sağlanamaz. Savaşlar veya çatışmalarla asla sağlanamaz” dedi.
Trump, İsrail saldırısından “son derece mutsuz” olduğunu alenen ifade etti. Kulislere göre ise ABD’li yetkililer, Başkan’ın ve danışmanlarının son derece öfkeli olduğunu söyledi. ABD’li bir yetkili, “İsrail’in saldırısı, Beyaz Saray’da ateşkes için devam eden çalışmaları baltalayabilir” dedi. Başkan’ın bazı üst düzey yardımcıları, Netanyahu’nun asıl hedefinin bu olabileceğine inanıyor.
İsrail güçleri, Netanyahu’nun Hamas’ın son kalesi olduğunu ilan ettiği Gazze şehrine girmeye hazırlanıyor ve tahliye emirleri yayınlandı.
Hafta, ABD’nin ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamaya yönelik çabalarında ilerleme işaretleriyle başlamıştı. Pazartesi günü Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff, Miami’de Netanyahu’nun baş danışmanı Ron Dermer ile bir araya geldi. Onlara, Başkan’ın damadı ve Gazze’de savaş sonrası planlamanın kilit katılımcısı Jared Kushner de katıldı.